به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «موج‌رسا» خاموشی‌های مکرر و بی‌برنامه در روزهای اخیر یکی از جدی‌ترین معضلات اجتماعی و اقتصادی کشور را رقم زده است. قطعی برق در شرایطی که وابستگی زندگی روزمره و فرآیندهای تولیدی به انرژی الکتریکی بیش از هر زمان دیگری افزایش یافته، آثار گسترده‌ای بر بخش‌های مختلف جامعه برجای گذاشته است.
بیشتر بخوانید
این وضعیت نه‌تنها اختلال در زندگی شهری را موجب شده بلکه عملکرد صنایع، واحدهای تولیدی و خدمات درمانی را نیز با مشکلات جدی مواجه کرده است.
بحران در زیرساخت‌ها و افزایش مصرف
یکی از دلایل عمده قطعی‌های مکرر برق فرسودگی شبکه انتقال و توزیع و ناتوانی نیروگاه‌ها در تأمین برق متناسب با رشد روزافزون مصرف است. طی سال‌های اخیر به‌رغم افزایش قابل‌توجه در تعداد مشترکان خانگی، تجاری و صنعتی، توسعه و بهسازی زیرساخت‌های تولید و توزیع برق با این سرعت همراه نبوده و همین مسئله به ایجاد ناترازی در تأمین و مصرف منجر شده است.
از سوی دیگر رشد بی‌رویه مصرف برق در تابستان و زمستان به‌ویژه در بخش خانگی و ادارات، فشار مضاعفی بر شبکه وارد کرده است. استفاده همزمان از وسایل سرمایشی و گرمایشی پرمصرف در کنار ضعف در فرهنگ مصرف انرژی وضعیت شبکه را در شرایط بحرانی قرار داده است.
آسیب به صنایع و تولید ملی
قطعی برق در واحدهای تولیدی و کارخانجات یکی از جدی‌ترین آثار اقتصادی خاموشی‌ها به‌شمار می‌رود. بسیاری از خطوط تولید به‌ویژه در صنایع غذایی، دارویی، فولاد و قطعه‌سازی به سیستم‌های برق‌رسانی مداوم وابسته‌اند و کوچک‌ترین وقفه در تأمین انرژی موجب توقف تولید، آسیب به ماشین‌آلات و افزایش ضایعات می‌شود. در نتیجه این وضعیت ظرفیت تولید در برخی صنایع کاهش یافته و قیمت تمام‌شده محصولات افزایش پیدا کرده است.
علاوه بر آن توقف‌های مکرر در روند تولید موجب افزایش هزینه‌های نگهداری تجهیزات و تأخیر در تحویل سفارش‌ها شده و در نهایت به بی‌ثباتی در بازار کالا و خدمات منجر می‌شود. تداوم این روند می‌تواند تهدیدی جدی برای اشتغال و حفظ بنگاه‌های کوچک و متوسط در شرایط دشوار اقتصادی محسوب شود.
اختلال در خدمات حیاتی و زندگی شهری
نقش برق در اداره خدمات حیاتی نظیر بیمارستان‌ها، مراکز درمانی، ایستگاه‌های آبرسانی و سیستم‌های حمل‌ونقل شهری غیرقابل انکار است. هرگونه وقفه در تأمین برق روند ارائه خدمات درمانی و اورژانسی را مختل و امنیت سلامت عمومی را به خطر می‌اندازد. اگرچه بسیاری از مراکز درمانی و حیاتی به ژنراتورهای اضطراری مجهز شده‌اند، اما محدودیت ظرفیت و هزینه بالای سوخت‌رسانی در بلندمدت این راهکار را به گزینه‌ای کم‌دوام تبدیل می‌کند.
از سوی دیگر زندگی شهری نیز در ابعاد گوناگون تحت‌تأثیر قرار گرفته است. خاموشی در معابر و خیابان‌ها تهدیدی برای امنیت اجتماعی و روانی شهروندان به‌حساب می‌آید و اختلال در سیستم‌های تهویه، آسانسورها و تجهیزات ایمنی در ساختمان‌ها خطرات جدی به همراه دارد. همچنین در برخی مناطق خاموشی مداوم باعث از کار افتادن تجهیزات مخابراتی و اینترنتی شده و بر فعالیت‌های آموزشی، اداری و ارتباطی اثر منفی گذاشته است.
ضرورت مدیریت علمی بحران
کارشناسان حوزه انرژی بر این باورند که تداوم وضعیت فعلی به‌ویژه در شرایط اقلیمی ایران و روند صعودی مصرف بدون بازنگری در سیاست‌گذاری‌های کلان انرژی و به‌روزرسانی شبکه برق‌رسانی بحران‌های گسترده‌تری را در آینده رقم خواهد زد. آن‌ها توسعه نیروگاه‌های تولید برق از منابع تجدیدپذیر، کاهش اتکاء به سوخت‌های فسیلی و اجرای طرح‌های هوشمند مدیریت مصرف را از الزامات مدیریت این بحران می‌دانند.
علاوه بر آن برنامه‌ریزی دقیق و اعلام جدول خاموشی‌های احتمالی، می‌تواند بخشی از مشکلات را کاهش دهد. در شرایطی که خاموشی‌ها بدون اطلاع‌رسانی قبلی و به‌طور پراکنده رخ می‌دهد، امکان برنامه‌ریزی در فعالیت‌های تولیدی و خانگی سلب شده و نارضایتی‌های اجتماعی افزایش می‌یابد. اجرای طرح‌های تشویقی برای مشترکان کم‌مصرف و به‌کارگیری فناوری‌های نوین در مدیریت بار شبکه از دیگر اقداماتی است که می‌تواند در کوتاه‌مدت تأثیرگذار باشد.
خاموشی‌های مکرر برق نه صرفاً یک مسئله فنی بلکه بحرانی چندلایه با پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و امنیتی است. در شرایطی که برق شریان حیاتی زندگی شهری، صنعت و خدمات درمانی به‌شمار می‌رود، مدیریت ناکارآمد این حوزه می‌تواند به بحران‌های دامنه‌دار منجر شود. اصلاح زیرساخت‌ها، سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های نوین و بهره‌گیری از ظرفیت‌های انرژی‌های پاک‌در کنار فرهنگ‌سازی و ارتقاء مدیریت مصرف ضرورتی انکارناپذیر در مسیر عبور از این بحران است.
نویسنده: فاطمه عبدالهی، فعال رسانه‌ای
انتهای خبر/